آموزش, ماهان ابزار

سه نظام دریل چیست ؟ انواع سه نظام دریل و کاربرد آن چیست ؟

دریل و اهمیت سه نظام آن

 سه نظام دریل چیست ؟ دریل یکی از ابزارهای ضروری و پرکاربرد در صنایع مختلف و همچنین در منزل است. یکی از مهم‌ترین اجزای این دستگاه، سه نظام می‌باشد. در واقع، سه نظام به عنوان رابطی بین دریل و مته عمل می‌کند و در دو نوع آچار خور (دستی) و اتوماتیک (خودکار) عرضه می‌شود. در ادامه، انواع سه نظام دریل، کاربردها و عملکردهای آن را بررسی خواهیم کرد.

سه نظام یک قطعه فلزی است که برای نگه‌داشتن مته و اجزای مشابه آن به کار می‌رود. این قطعه اساساً به عنوان واسطی بین ابزار و مته تعریف می‌شود و انواع و مدل‌های مختلفی دارد که بسته به نوع ابزاری که مورد استفاده قرار می‌گیرد متفاوت است. سه نظام ویژه دریل، یکی از رایج‌ترین انواع این قطعه است که کاربردهای گسترده‌ای دارد و به طور کلی بیشتر مردم آن را برای دریل می‌شناسند. اما با توجه به اینکه این قطعه دارای انواع مختلفی است، در ادامه به تفصیل به توضیح انواع سه نظام و خصوصاً کاربردهای آن در دریل‌ شارژی می‌پردازیم.

سه نظام چیست؟

سوراخکاری با استفاده از دریل‌ برقی و دستی به وسیله ابزاری به نام مته انجام می‌شود. اما برای انجام این عمل، لازم است که مته به نحو مناسبی در جای خود ثابت بماند. این وظیفه بر عهده قطعه‌ای به نام سه نظام (Chuck) است. سه نظام به شکل کروی و بیضی طراحی شده و در ابعاد مختلف با کاربردهای متنوع تولید می‌شود. تمامی سه نظام‌ها شباهت زیادی به یکدیگر دارند و مکانیزم‌های داخلی آنها تقریباً مشابه است. از نظر طراحی، این قطعه صنعتی به شکل مخروطی و مشابه با تخم‌مرغ یا میوه درخت کاج دارای دو ناحیه بیرونی و داخلی است.

وظیفه اصلی سه نظام، محکم نگه داشتن انتهای مته یا سر دستگاه دریل است تا در حین چرخش با سرعت بالا، مته به طور مرتب حول محور خود بچرخد و از موقعیت خود خارج نشود. به عبارت دیگر، سه نظام باید توانایی تثبیت مته را در حین عمل سوراخکاری و تحت فشار فراهم آورد تا مته به سمت غلط نرود و دقت عملکرد دستگاه حفظ گردد. انواع مختلف سه نظام هر کدام دارای اجزاء خاص خود هستند که در ادامه به بررسی آنها خواهیم پرداخت.

محصولات بیشتر : بکس شارژی

ظرفیت و اندازه سه نظام دریل به چه معناست؟

ظرفیت سه نظام به اندازه قطر مته‌ای که درون آن قرار می‌گیرد و حداکثر میزان باز شدن گیره‌ها اشاره دارد. ساق مته‌ها به شکل‌های ۴ ضلعی و ۶ ضلعی تولید می‌شوند؛ اما در نهایت باید طول قطر به‌صورت دایره‌ای اندازه‌گیری شود.

آگاهی از سایز و ظرفیت مته هنگام انتخاب آن از اهمیت بالایی برخوردار است. اندازه مته و ظرفیت سه نظام باید با یکدیگر هماهنگ باشند تا سه نظام قادر به نگه‌داشتن محکم مته در مکان خود باشد. لذا توجه به این نکات به منظور افزایش کارایی و ایمنی کار با دریل امری ضروری است.

سه نظام دستی

سه نظام دستی که با نام سه نظام آچارخور نیز شناخته می‌شود، ابزاری کاربردی در صنعت است. این نام به دلیل نیاز به آچار مخصوص برای باز و بسته کردن مته درون آن انتخاب شده است. آچار مخصوص این دستگاه، آچار سه نظام نام دارد. استفاده از این ابزار برای کارهای دقیق و حرفه‌ای ضروری است

سایز مناسب سه نظام دریل

برای انتخاب سه نظام دریل مناسب، توجه به اندازه آچار سه نظام ضروری است. در این راستا، دو مدل آچار سه نظام متداول وجود دارد: ۱۰ میلیمتری و ۱۳ میلیمتری. با افزایش سایز مته و نیاز به ایجاد سوراخ‌های بزرگتر، لازم است از آچار سه نظامی با اندازه بزرگتر استفاده شود.

به عنوان مثال، زمانی که قصد دارید سوراخی بزرگتر ایجاد کنید و نیاز به آچار سه نظام ۲۰ میلیمتری دارید، اما این اندازه در بازار موجود نیست، می‌توانید نوع دریل خود را تغییر داده و از آچارهای سه نظام SDS اتوماتیک استفاده کنید.

آچار سه نظام چیست؟

آچار سه نظام نوعی ابزار است که به منظور باز و بسته کردن سه نظام مورد استفاده قرار می‌گیرد. این آچار ویژه دستگاه‌هایی است که سه نظام آن‌ها به‌صورت دستی عمل می‌کند. نحوه عملکرد این آچار به گونه‌ای است که با چرخش آن، فک‌های سه نظام به راحتی باز و جمع می‌شوند.

نحوه اندازه‌گیری آچار سه نظام

برای خرید آچار سه نظام مناسب، لازم است سایز سه نظام دریل خود را بدانید. این فرآیند به چند مرحله ساده تقسیم می‌شود:

  • در اکثر مواقع، مشخصات آچار سه نظام در دفترچه راهنما ذکر شده است. در صورت عدم دسترسی به دفترچه، اطلاعات لازم بر روی بدنه دریل حک شده که می‌توانید از آن بهره‌برداری کنید.
  • برای دقت در اندازه‌گیری، قطر دایره شکل بر روی سه نظام که مخصوص قرارگیری آچار است را با استفاده از کولیس اندازه بگیرید.
  • سپس، سایز سوراخ سه نظام و اندازه مته مد نظر را یادداشت کرده و به فروشگاه‌های عرضه‌کننده ابزار صنعتی مراجعه کنید تا آچار مورد نیاز خود را تهیه نمایید.

با رعایت این مراحل ساده، می‌توانید از خرید آچار سه نظام با سایز صحیح اطمینان حاصل کنید و به کارایی دریل خود افزوده و تجربه‌ای بهتر از فعالیت‌های صنعتی و کارگاهی داشته باشید.

نکات کلیدی در انتخاب آچار سه نظام

انتخاب صحیح آچار سه نظام نیازمند شناخت دقیق از ابعاد، کیفیت و مواد سازنده آن است. سایز آچار نقش بسزایی در کاربری آن ایفا می‌کند. به عنوان نمونه، آچار سه نظام با ابعاد ۸/۳ اینچ به‌هیچ‌عنوان مناسب کارهای سنگین نیست و برای پروژه‌های صنعتی، بهترین گزینه سایز ۲/۱ اینچ است.

مشخصات سایز آچار سه نظام بر روی دریل‌های با قدرت بالا درج شده است. لذا در صورت نیاز به دریل قوی، می‌بایست آچار سه نظام با سایز ۲/۱ را انتخاب کنید.

مواد اولیه به کار رفته در ساخت آچار سه نظام نیز حائز اهمیت است. این آچارها معمولاً از پلاستیک یا فلز ساخته می‌شوند و در برخی موارد ترکیبی از هر دو ماده استفاده می‌گردد. جنس پلاستیکی ABS به عنوان یکی از بهترین گزینه‌ها شناخته می‌شود و انتخاب مناسبی به شمار می‌آید.

همچنین توجه به تعداد و کیفیت گیره‌های نگهدارنده آچار سه نظام ضروری است. اکثر تولیدکنندگان، آچارها را با سه گیره طراحی می‌کنند. در صورتی که یکی از گیره‌ها بشکند یا جابجا شود، ممکن است تنها قادر به انجام کارهای سبک باشید. اما در این حالت، ایمنی و کارایی ابزار به طور قابل‌توجهی کاهش می‌یابد. بنابراین دقت در انتخاب جنس گیره‌ها هنگام خرید آچار سه نظام، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

سه نظام اتوماتیک چیست؟

مته‌گیر خودکار یا سه نظام اتوماتیک، نوعی ابزار است که شکلی کاملاً متفاوت با نوع آچاری دارد. این ابزار به دلیل روش کارکرد خود به صورت خودکار و دستی، نیازی به آچار سه نظام ندارد و به همین جهت به آن سه نظام اتوماتیک گفته می‌شود. مکانیزم داخلی این ابزار مشابه نوع آچاری است، ولی در خارج، دندانه یا حفره‌ای ندارد و فرآیند سفت و شل کردن آن به کمک دست کاربر و با استفاده از آج‌های روی لایه بیرونی انجام می‌شود.

سه نظام اتوماتیک نسبت به نوع آچار خور، مزایا و معایبی دارد که ممکن است موجب نارضایتی برخی کاربران شود. در مرحله انتخاب یک سه نظام مناسب، به این خصوصیات خواهیم پرداخت. این نوع سه نظام معمولاً در انواع مختلف و به دو صورت معمولی و صنعتی تولید می‌شود. برخی مدل‌های صنعتی، از جنس فلز کاملاً محکم و سنگین هستند و به صورت سوراخ دار طراحی و با آچار آلن مخصوص قابل اتصال می‌باشند. این سه نظام‌های بزرگ و فلزی به طور خاص برای دریل‌های سنگین، گیربکسی و چکشی طراحی شده‌اند.

ساختار بیرونی یک سه نظام اتوماتیک ممکن است از پلاستیک یا فلز باشد و به دو نوع یکپارچه (Single Sleeve) و دو پارچه (Double Sleeve) تقسیم می‌شود. در مدل یک تکه، کار بستن و باز کردن فک و گیره‌های داخلی با یک دست، امکان‌پذیر است. اما برای نوع دو تکه، این فرآیند نیاز به استفاده از دو دست دارد؛ به‌طوری که یک دست باید فک و نیمه پایینی را نگه‌دارد و دست دیگر برای باز و بسته کردن سه نظام به کار رود. در هر دو نوع، با بستن آن توسط کاربر، فرآیند مته‌گیری به خوبی انجام می‌گیرد و نیازی به آچار یا فشار اضافی نیست.

اگر سه نظام خودکار پس از محکم‌ کردن کامل، هنوز در زیر کار یا هنگام سرعت بالا رها شود، احتمالاً به درستی محکم نشده یا دچار مشکل داخلی است که باید بررسی و در صورت لزوم تعویض گردد.

محصولات بیشتر : ابزار برقی

سه نظام آچاری

سه نظام آچاری یا مته‌گیر دستی، به عنوان رایج‌ترین نوع سه نظام در کشور شناخته می‌شود. این قطعه تماماً فلزی دارای دو بخش اصلی است که شامل پایه سه نظام و قسمت کله‌گی یا مته‌گیر می‌باشد. در قسمت پایه و انتهایی، سوراخ مرکزی وجود دارد که شفت دستگاه در آن قرار می‌گیرد. همچنین، لبه‌های دندانه‌دار در اطراف این بخش به دندانه‌های سر آچار مچ می‌شود.

قسمت کله‌گی به همراه ۳ یا ۴ فک و گیره آج‌دار، به منظور نگه‌داشتن مته طراحی شده است. این قسمت دارای سطحی صاف و چند سوراخ به اندازه قطر سر آچار سه نظام است. هنگام کار با آچار سه نظام دریل، آچار به این سوراخ‌ها وارد می‌شود تا فک‌ها تنظیم گردد.

عنوان “سه نظام آچار خور” به دلیل مکانیزم مخصوص سفت و شل کردن این مدل انتخاب شده است. برای کار با مته‌گیر آچاری، استفاده از یک آچار سه نظام ضروری است و این قطعه مسئولیت سفت کردن نهایی مته و همچنین شل کردن فک‌ها برای آزاد کردن مته را بر عهده دارد. سایز آچارهای این نوع سه نظام به سایز خود سه نظام بستگی داشته و در اندازه‌های استاندارد با قطرهای مشخصی تولید می‌شوند. بنابراین، هنگام خرید آچار سه نظام، آگاهی از سایز سه نظام آچاری اهمیت دارد.

سه نظام اتوماتیک یا آچاری؟

تفاوت‌های میان سه نظام اتومات و آچاری و کاربرد خاص هر یک، این سؤال را مطرح می‌کند که کدام‌یک برتر است. پاسخ به این پرسش به تناسب کاربرد آن‌ها بستگی دارد. به عنوان مثال، در مصارف خانگی معمولاً از سه نظام آچاری استفاده می‌شود، در حالی که در کاربردهای صنعتی و بزرگ، سه نظام اتومات کارایی بیشتری دارد. بنابراین، نوع کار و کاربرد سه نظام، تعیین‌کننده‌ی انتخاب آن است.

با این حال، می‌توان نتیجه گرفت که سه نظام اتومات به‌دلیل کارکرد آسان‌تر، گزینه بهتری محسوب می‌شود.

بیشتر بدانید : گشتاور سنج یا ترکمتر دریل چیست؟ و کاربرد آن چیست؟

تفاوت سه نظام و چهار نظام

اصلی ترین و مهم ترین تفاوت این دو قطعه مربوط به تعداد فک های آنها است. از متداول ترین و پر کاربرد ترین استفاده های سه نظام در دریل است که به وسیله آن می توان قطعه را نگه داشت، اما چهار نظام در دستگاه های تراش استفاده دارد و بر خلاف سه نظام که سه فک دارد این قطعه دارای چهار فک است. البته این نکته را نیز باید یادآور شویم که در دستگاه های تراش نیز سه نظام وجود دارد.

کلام آخر

توصیه می‌شود برای خرید انواع   ابزار برقی و انواع ابزار شارژی از جمله دریل شارژی و بکس شارژی و… ابزارهای صنعتی با مشاوران و کارشناسان ما در شرکت ماهان ابزار تماس بگیرید.